Sáng 6-8, nằm trên giường bệnh phòng hồi sức sau 12 ngày vượt qua "cửa tử", chị Nguyễn Thị Hương (ở Yên Bái) liên tục cảm ơn đoàn các bác sĩ Bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh Yên Bái và Bệnh viện Bạch Mai. Gần 2 tuần trước đó, chị Hương có dấu hiệu vỡ ối chuyển dạ sau 3 ngày vào Trung tâm Y tế huyện Văn Yên chờ sinh. Đây là lần mang thai thứ 3 của chị Hương.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuyến, Giám đốc Sở Y tế Yên Bái, kể khoảng 5 giờ 30 phút ngày 22-7, chị Hương vỡ ối, tỉnh táo tự lên bàn đẻ với sự hỗ trợ của nữ hộ sinh. Chỉ ít phút sau, bệnh nhân đột nhiên gọi không trả lời, tái nhợt, không tự thở, mất mạch, huyết áp không đo được. Bác sĩ chẩn đoán chị Hương ngừng tuần hoàn trong tình trạng thai 39 tuần chuyển dạ, nghi tắc mạch ối và được cấp cứu ép tim. Khoảng 30 phút cấp cứu, tim bệnh nhân đập trở lại.
Nhận thấy tình trạng thai phụ nguy kịch, Trung tâm y tế huyện miền núi này đã huy động nhân viên y tế hiến máu. May mắn, 2 nhân viên y tế cùng nhóm máu đã truyền được 5 đơn vị máu cho bệnh nhân. Lúc này, tim thai đã mất, khả năng tử vong mẹ rất cao, các bác sĩ đã phẫu thuật với hi vọng cứu hai mẹ con.
Cùng đó, Trung tâm Y tế huyện đã báo cáo lên BVĐK tỉnh Yên Bái, cử kíp bác sĩ cấp cứu hỗ trợ. Một kíp bác sĩ từ bệnh viện tỉnh đã lên đường hỗ trợ cứu chữa sản phụ.
Sau khi đánh giá ca bệnh, các bác sĩ xác định bệnh nhân rất nặng, sản phụ hôn mê sau ngừng tuần hoàn, rối loạn đông máu nghi tắc mạch ối. Bệnh nhân được chỉ định cắt tử cung bán phần để cầm máu và chuyển lên BVĐK tỉnh Yên Bái. Lúc này bệnh nhân không có phản xạ ánh sáng, còn phản xạ thân não, đã suy đa tạng. Toàn bộ máu và chế phẩm từ máu có trong kho của BV được lấy ra để cấp cứu cho bệnh nhân, đồng thời lãnh đạo BV điện thoại về BV Bạch Mai (Hà Nội) đề nghị hỗ trợ.
Một đoàn chuyên gia của BV Bạch Mai về cấp cứu, sản, huyết học… đã có mặt tại BVĐK tỉnh Yên Bái cùng cơ số máu và chế phẩm máu truyền cho bệnh nhân, đưa ra phác đồ tối ưu cho người bệnh ngay trong đêm 25-7.
Các bác sĩ Bạch Mai liên tục về Yên Bái chi viện máu và hỗ trợ chuyên môn cấp cứu sản phụ
Liên tiếp 3 ngày sau đó, 3 đoàn công tác của BV Bạch Mai với tổng cộng gần 20 lượt chuyên gia tiếp tục lên đường chi viện đặc biệt, điều trị cho bệnh nhân.
Theo bác sĩ Trần Lan Anh, Giám đốc BVĐK tỉnh Yên Bái, 5 ngày đầu vào viện tỉnh, tình trạng bệnh nhân rất nặng, rối loạn đông máu, suy hô hấp, không giảm được vận mạch, vô niệu hoàn toàn, nhiều lần có nguy cơ ngừng tim. Suốt 12 ngày qua, bệnh nhân được truyền tới gần 90 đơn vị máu và chế phẩm từ máu, tương đương hơn 30 lít máu, gấp 6 lần lượng máu toàn cơ thể bệnh nhân. "Đây là số lượng máu kỷ lục được truyền để cứu bệnh nhân, trong đó, 3/4 lượng máu được lấy từ BV Bạch Mai. Sản phụ Hương được siêu lọc máu liên tục, điều trị kết hợp các loại kháng sinh thế hệ mới với sự hội chẩn chuyên môn của các bác sĩ BV Bạch Mai. Việc cứu sống bệnh nhân này được coi là kỳ tích của tỉnh Yên Bái từ trước đến nay"- bác sĩ Lan Anh nói
PGS-TS Nguyễn Quốc Anh, Giám đốc BV Bạch Mai, đánh giá với trường hợp bệnh nhân nguy kịch đã ngừng tim, suy đa tạng, rối loạn đông máu nặng đã phẫu thuật lấy thai nhi do tắc mạch ối với sự hỗ trợ chuyên môn của BV Bạch Mai thì đây được coi là thành công đặc biệt. PGS Quốc Anh chia sẻ với những tai biến sản khoa, đặc biệt là thuyên tắc ối, do diễn biến quá đột ngột, "nhoằng một cái" bệnh nhân bị ngưng tim dễ khiến người nhà bức xúc và kiện cáo sau đó. Tuy nhiên, các bác sĩ đã chẩn đoán đúng, có sự giải thích rõ ràng, cấp cứu ngừng tim thành công ngay từ tuyến huyện, cùng sự quyết tâm cao của bác sĩ tuyến tỉnh, sự chi viện đặc biệt của BV Bạch Mai đã cứu sống người bệnh.
90% ca tắc mạch ối tử vong
PGS-TS Nguyễn Văn Chi, Phó trưởng Khoa Cấp cứu, BV Bạch Mai, cho biết tắc mạnh ối là một biến chứng sản khoa hiếm gặp cực kỳ nguy hiểm, từ 1-2 ca/100.000 ca sinh, có tỉ lệ tử vong cao tới 90%. Biến chứng này không thể dự phòng được và chưa có biện pháp điều trị hữu hiệu. Nguyên nhân tắc mạch ối do nước ối, tế bào thai nhi, chất gây, tóc, bọt khí hoặc mảnh mô chức thai khác lọt vào hệ tuần hoàn của sản phụ dẫn đến suy hô hấp và tuần hoàn cấp tính. Nước ối là dịch nằm trong buồng ối, bao quanh thai nhi nằm trong tử cung. Khi sắp đẻ ối sẽ bị vỡ, một phần nước ối sẽ chảy ra ngoài. Biến chứng xảy ra khởi đầu là suy hô hấp ở sản phụ, tím tái xảy ra đột ngột trong vài phút, tiếp theo là tụt huyết áp, phù phổi, choáng, biểu hiện thần kinh: Mất ý thức, lú lẫn và co giật.
